Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính

 Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (viết tắt EMS) bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2010. Có thể nói, đó là bệnh duy nhất do nguyên nhân là vi khuẩn nhưng lại gây chết cấp tính và gây thiệt hại nhiều nhất cho người nuôi (các bệnh chết cấp tính khác chủ yếu do virus) và rất khó chữa trị.

Hiện trạng 

Với EMS, người nuôi tôm Việt Nam được đánh giá là thích ứng rất tốt với tình trạng dịch bệnh so với các quốc gia khác ở Đông Nam Á và trên thế giới, tuy vậy phần lớn người nuôi đều phải dùng đến ít nhất một loại kháng sinh trong ít nhất 45 ngày đầu thả nuôi để khống chế bệnh EMS.

Kháng sinh được sử dụng hiện nay chủ yếu là các dòng OTC (Oxytetracyclin), Cefotaxim (nhóm Cephalosporin thế hệ 3) và thậm chí có sử dụng cả các kháng sinh cấm thuộc dòng Quinolon như Enrofloxacin, Norfloxacin, Ciprofloxacin… Tất cả các loại kháng sinh trên đều được người nuôi mua rất dễ dàng tại các cơ sở kinh doanh thuốc Tây dùng cho con người.

Một số sai lầm khi dùng kháng sinh phòng bệnh EMS

Không thể phủ nhận rằng người nuôi đã có ít nhiều thành công trong việc dùng kháng sinh phòng bệnh EMS để có một mùa vụ an toàn. Tuy nhiên, dùng kháng sinh phòng bệnh cũng mang đến nhiều rủi ro đã biết như tạo ra chủng vi khuẩn kháng thuốc trong môi trường, gây nên mối nguy hiểm tiềm tàng ảnh hưởng đến ngành công nghiệp tôm tương lai và sức khỏe người tiêu dùng…

Bên cạnh những rủi ro đó, việc dùng kháng sinh phòng bệnh cũng mắc những sai lầm như sau:

- Kháng sinh dùng để chữa bệnh chứ không phải phòng bệnh - chẳng hạn người khỏe mạnh thì không bao giờ mua kháng sinh về uống định kỳ để phòng bất cứ bệnh gì. Việc phòng bệnh bằng kháng sinh làm cho việc chữa trị bệnh tôm không thể thực hiện được khi có bệnh thực sự xảy ra, cho dù đó là bệnh đơn giản và không khó chữa như phân trắng. Thực tế, nhiều năm trở lại đây, bệnh phân trắng cũng chết cấp tính, đó là một chỉ thị rõ ràng cho việc lạm dụng kháng sinh trong nuôi trồng.

- Kháng sinh không giúp đường ruột tôm tốt hơn, ngược lại nó có nguy cơ làm chậm tăng trưởng nếu dùng không đúng cách, thậm chí không thể tiếp tục tăng trưởng sau khi hết bệnh.

- Kháng sinh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình xuất khẩu thủy sản của đất nước, đặc biệt xuất khẩu sang Mỹ, Nhật, Úc và châu Âu. Ngày nay, các thiết bị phát hiện kháng sinh trong thủy sản xuất khẩu nhạy hơn và có thể phát hiện dư lượng ở mức cực kỳ thấp. Bên cạnh đó, Trung Quốc - một quốc gia tăng trưởng mạnh về nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam - ngày càng khó khăn hơn bằng những quyết sách ngăn chặn nhập khẩu bằng con đường tiểu ngạch sắp tới.

- Phần lớn các kháng sinh trôi nổi trên thị trường hiện nay không có nguồn gốc rõ ràng, thiếu kiểm chứng về thành phần, hàm lượng… dẫn đến việc khó có thể dùng kháng sinh đúng cách và giải quyết được vấn đề mong muốn.

Thay thế kháng sinh

Việc thay thế kháng sinh bằng sản phẩm an toàn, hợp pháp trong phòng bệnh EMS là nhiệm vụ cấp thiết và tối quan trọng. Phần lớn người nuôi đều hiểu về những tác hại khi dùng kháng sinh và họ luôn mong muốn nói KHÔNG với kháng sinh trong vụ nuôi của mình. Tuy vậy, nuôi tôm là nghề nghiệp, là gia tài và sự kỳ vọng kinh tế của gia đình, chưa kể việc không có một sản phẩm đủ sức thay thế kháng sinh trước đây, cho nên mong muốn trên không phải dễ dàng thực hiện.